بررسی همبستگی و رگرسیون عملکرد و اجسای عملکرد گیاه دارویی انیسون تراکم و کود زیستی حل کننده فسفات تحت تاثیر شرایط چکیده: *آراه س ذ عیالخ ر هحوذ تقی درسی هحوذ رضا حاج عیذ ادی کارتزد تی ر ی ک د ای ؽیویایی ا غاى ؽذ اعت. اعتفاد اس ک د سیغ یت آى هحغ ب هی فغفات در ایزاى ه خة ه خة ت ز تزداری ت ی اس اخشای ؽ د. ایي ک د ا آل دگی سیغت هحیطی ک د ای خغارت ت ه اتؽ آب خاک عالهتی ؽیویایی طثیؿت تزای ت تز عاختي را کا ؼ داد ه خة احیاء حفع هحیط سیغت گزدیذ اعت ت لیذات گیا ی عالن در اختیار ا غاى قزارهی د ذ. تز ایي اعاط پض ؾی ت ف رت آسهایؾات تکزار در ت ار عال 388 ک ذ فغفات تزاکن ت ت در هشرؾ تحقیقات دار یی گیا فاکت ریل در قالة طزح پای تل ک ای کاهل تقادفی تا ع ا یغ ى کؾا رسی راهیي Pimpinella anisum( ا دام ؽذ تاثیزک د ) حل سیغ یت تز ؾولکزد اخشای ؾولکزد دا تزرعی ؽذ. تیوار ای آسهایؾی ؽاهل ک دسیغتی حل ک ذ فغفات در ع عطح )ؽا ذ )ؾذم تلقیح( تذر هال تذر هال عزک ) ؾاهل تزاکن ت ت در چ ار عطح 0 30 5 30( 20 30 5 30 ت د ذ. ) عا تی هتز ففات ه رد تزرعی ؽاهل دا ؾولکزد تؿذاد دا در چتز سى خؾک دا تؿذاد چتز ط ل ریؾ. تایح وثغتگی ؾاى داد تیي اکثز ففات وثغتگظ هؿ ی دار خ د دارد. تایح رگزعی ى گام ت گام ؾاى داد ک تیي ففات ه رد تزرعی ؾولکزد دا راتط رگزعی ی هؿ ی دار در عطح % خ د دارد. تط ری ک ضزیة تثییي هؾخ و د ففات هغتقل %77 ؾولکزد دا را تحت ک تزل دار ذ. تؿذاد چتز تاؾث کا ؼ ط ل ریؾ سى خؾک دا ه خة افشایؼ ؾولکزد دا هی گزد ذ. وچ یي ک د سیغتی ه خة تحزیک رؽذ تیؾتز گیا افشایؼ کوی کیفی هحق ل هی ؽ د. - دانشگاه آزاد اسالمی واحد رودهن گروه زراعت و اصالح نباتات رودهن ایران.< aramehzand@gmail.com > Email:
اص کلیذی: ا یغ ى ک د سیغتی حل ک ذ فغفات ؾولکزد دا مقدمه فغفز یکی اس ه وتزیي ؾ افز غذایی ه رد یااس تازای رؽاذ گیا ااى اعات (Ok usanye, fawole; (985 ایي ؾ قز تقزیثا %2 پ عت خاهذ سهیي را تؾکیل هی د ذ تؿذ اس است ه وتازیي ؾ قاز غاذایی ه رد یاس گیا اى اعت اگزچ هیشاى فغفز ه رد یاس گیا در هقایغ تا عایز ؾ افز افلی کن اعت تاا ایاي حاال ایي ؾ قاز خشء ؾ اافاز پز یاس هحغ ب هی ؽ د)کیا ی ساد 374(. تزکیثات فغفز تز خالف تزکیثات یتز صى تقزیثا اهحل ل ذ ا تؾار آ ا در خاک تغیار ک ذ اعات ت اتزایي تا خ دی ک خاک دارای هقادیز سیادی اس تزکیثات فغفات اعت لی هؿو ال قاتل اعاتفاد تازای گیا اى یغت ذ. حتی سها ی ک هقذار سیادی ک د ؽیویایی فغفات اعتفاد هی ؽا د تخاؼ ؾواذ ای اس آى )%8 یا تیؾتز( در خاک ای قلیایی تا ی ى کلغین در خاک ای اعیذی تا عزؾت تاا یا ى اای آ اي آل هی ی م تزکیة ؽذ تثثیت هی ؽ د.)Hin Singer, 200( ت ویي دلیل کارتزد ک د ای فغافات تا است در ایزاى 32 درفذ تیؾتز اس هیا گیي هقزف خ ا ی اعت ایي هقزف سیاد در ایزاى ه خاة اثازات ع ء ت ه اتؽ آب خاک هی گزدد شی تاالیی اس اردات ایي ک د ت دلیل کوای خا د ه ااتؽ فؿاال فغفز تز اقتقاد کؾ ر تحویل هی ؽ د. در حالی ک ر یکزد خ ا ی در ت لیذ گیا اى دار یی اعتقزار یاک ػام کؾا رسی پایذار ت کارگیزی ر ػ ای هذیزیتی آى اس خول کاارتزد ک د اای سیغاتی تاا اذف حذف یا کا ؼ قاتل هالحػ در هقزف اد ای ؽیویایی ت ه ػ ر افشایؼ کیفیت پایذاری ؾولکازد هحق ل اعت) خایگشیي ا دام ؽ د..)Sharma 2002 پظ السم اعت هطالؿات سیادی در تار ر ػ ای کارتزد یا ه ارد قاتال ت ااتزایي رخا ؼ تا طثیؿات ت از تازداری اس اخاشای طثیؿات یکای اس را حال اا هحغا ب هی ؽ د اعتفاد اس خا ذاراى هفیذ خاکشی تحت ؾ اى ک د ای سیغتی طثیؿی تزیي هطلا ب تازیي را حل تزای س ذ فؿال گ داؽتي عیغتن حیاتی خاک هی تاؽذ. تشرگتزیي هشیت ایي قثیال ک د اا ؾزضا ه اد آلی ت خاک اعت )درسی 386(. ک د ای سیغتی هؾتکل استاکتزی ا وچ یي قارذ ای هفیذی غات ذ کا از یاک تا ه ػا ر خافی ت لیذ هی ؽ ذ ها ذ تثثیت است ر ا عاسی ی ى ای فغفات پتاعین آ ي اس تزکیثات اهحل ل آى. تاکتزی ا هؿو ال در اطزاف ریؾ هغتقز ؽذ گیاا را در خاذب ؾ افاز ویااری های ک اذ. ر ؽي اعت تاکتزی ا ت ا یک قؼ ذار ذ یؿ ی ؾال تز کوک تز خذب ؾ قزی خاؿ تاؾث خذب 2
عایز ؾ افز کا ؼ تیواری ا ت ث د عاختواى خاک در تید تحزیک رؽذ تیؾتز گیا افشایؼ کوای کیفی هحق ل هی ؽ ذ. تذیي لحاااظ اس ػز ؾلوی ایي تاکتزی ا تحت ام کلی "هحزک رؽاذ گیاا " یااا Plant ( اهیاا Growth Promoting Rhizobacteria( PGPR ذ هااای ؽاا ذ)هلثااا یی وکاراى 38 (. خذای اس قؼ ه اد غذایی خاک در ه رد گیا اى تزاکن گیا یش قؼ اعاعی در دعتیاتی ت ؽازایط ه اعة در ط ل د ر رؽذ و خوؿیت ت دعات آهاذى حاذاکثز ؾولکازد کوای کیفای در گیا ااى دار یی ایفا هی وایذ )عیذ ادی 378( ک تلفیق اعتفاد اس تاکتزی سیغتی حل ک اذ فغافات تازاکن ه اعة هی ت ا ذ ؾال تز تاهیي ه اد غذایی ه رد یاس گیا هغایل سیغت هحیطی را یاش هاذ ػاز داؽات تاؽذ حذاکثز ت ز تزداری یش اس گیا گزدد. گیاا ا یغا ىanisum Pimpinella گیاا ی اعات کا در خا ظPimpinella (Umbellifarese or Apiaceae) راعت چتزیاى اس ه اد ه ثز ا یغ ى ت یاض آ یتا ل دار ای خلط آ ر (Ombellale) (Anethole) (Expectorant) قزار دارد. تیاز خؿفازی ه خا د در دا ا اای آى در ت یا تغایاری اس خ ات تغاکیي عازف هؿالدا گلا درد الت اتاات هخااطی آعان تز ؾیت فخ اعپاعن ای هؿذ ر د اؽت اآ ر افشای اذ ؽایز هاادراى آرام تخاؼ اؾقااب ضاذ کاعتزیت ضذ تؾ ح هغ ل تادؽکي ق ی اعتفاد هی ؽ د. وچ ایي هیا ا یغا ى در فا ایؽ ؽایزی ی عاسی ؽات عاسی ت ؾ اى طؿن د ذ کارتزد فزا ا ی دارد. وچ یي اعاا ظ هیا ا یغا ى خافایت ق ذ تاکتزیایی دارد در ه اتؽ دار عاسی ت ؾ اى طؿن د ذ ن ت کار هی ر د. در چایي ؾاال تاز ایاي گیا اس ا یغ ى عتار ای یش در ه اتؽ دار عاسی غذاعاسی اعتفاد هی ؽ د) مواد و روش ها.)Bajaj, 988 ایي تحقیق در ت ار عال 388 ت هذت 6 ر س در هشرؾ تحقیقاتی هزکاش تحقیقاات کؾاا رسی راهیي در سهی ی ت هغاحت 400 هتزهزتؽ ا دام ؽذ. ایي ه طقا در طا ل خازافیاایی 5 درخا ؽازقی ؾزك خازافیایی 35 درخ ؽوالی ارتفاؼ 957 هتز اس عطح دریا اقؽ ؽاذ اعات هت عاط تار اذگی عاال آى 50/7 هیلیوتز هی تاؽذ دارای اقلین گزم خؾک هی تاؽذ. تافات خااک لا هی رعای Ph خاک 7/6 هی تاؽذ. آسهایؼ خاک ه طق ؾاى هی د ذ ک خاک هحل اخزای آسهاایؼ اس ػاز پتاعاین در ضؿیت ه اعة اس ػز فغفز در ضؿیت هت عط اس ػز است هاد آلی فقیز هی تاؽذ. آسهایؼ ت ف رت فاکت ریل د ؾاهلی در ع تکزار فاکت ر ا ل ؽاهل ع عطح ک دسیغاتی حال ک ذ فغفات ؽاهل ؽا ذ )ؾذم تلقیح( تذر هال تذر هال عزک فاکت ر د م ؽاهل چ ار عاطح تازاکن 3
ؽاهل 30 5 0 30 30 5 30 20 هی تاؽذ. ک د اای سیغاتی اس هحال پض ؾاگا هلای ه ذعای ص تیک سیغت ف ا ری ؽزکت سیغت ف ا ر عثش ت ی ؽذ اعت. فااکت ر کا د سیغاتی ؽااهل تااکتزی اای (Strain P 5 ) Pseudo monas putida (Strain P 3 ) Pantoea a glomerans هی تاؽذ کا تا تزتیاة تاا اعاتفاد اس د عااس ک اار تزؽ اح اعایذ فغافاتاس اعیذ ای آلی تاؾث تدشی تزکیثات فغفز اهحل ل در تیدا قاتال خ اذب ؽ اذى آى تازای گیاا های گزد ذ. قثل اس کاؽت تذر ت ی هحل ل ای ک دی هااد تلقایح ا داام ؽاذ. در تغات ت اذی ک د اای سیغتی هیکز ارگا یغن ا ت وزا حاهل (Vector) کا غیفا تااهیي رط ت ات ه ااد غاذایی را تازای هیکز ارگا یغن ت ؾ ذ دارد قزار گزفت اعت. ایي ک د ا تز حغة یاس تاا هقاادیز کاافی آب رقیاق ؽاذ اعت تز ر ی تذ ری ک در تیوار ای تذر هال کاؽت هی ؽ ذ پاؽیذ هی ؽ د. عپظ خغاتیي آتیااری تالفافل تؿذ اس کاؽت ا دام ؽذ. در ز هحل کاؽت تؿذاد تیؾتزی تذر قزار داد ؽذ عاپظ در هزحلا 4-3 تزگی ت ک ؽذ تز اعاط تزاکن هطل ب ت ػین ؽذ. تزای ا دام تلقیح د م ک تزای تزخی تیوار ا در ػز گزفت ؽذ اعت هااد تلقایح تا ر ؽای کا گفت ؽذ ت ی ؽذ در هزحل 6-7 تزگی پای ت ت ا ریخت ؽذ. ایاي کاار تازاکن هیکز ارگا یغان را در هحیط افشایؼ هی د ذ یاس گیا را تزای ت ث د رؽذ افشایؼ ؾولکزد هزتفؽ هی عاسد. ففات ه رد تزرعی در ایي پض ؼ ؽاهل ؾولکزد دا )کیل گزم در کتاار( تؿاذاد دا ا در چتاز سى خؾک دا )گزم( تؿذاد چتز ط ل ریؾ )عا تی هتز(. ر ػ هحاعث سى خؾک دا هقذار 50 گزم تذر را در دهای 80 درخ ت هذت 72 عااؾت در آ ى قزار داد ؽذ عپظ و ا در غزف هخق ؿ گ ذاری ا تقال داد ؽذ تاا تاذر ا رط تات ه خا د در ارا خذب ک ذ اقذام ت ت سیي تذر ا گزدیذ. نتایج طثق خذ ل ؽوار تایح وثغتگی عاد هؾخ و د ک : تؿذاد چتز تا ففات تؿذاد دا ا در چتاز) 0/9 ( سى خؾاک دا ا ) 0/62 ( وثغاتگی هثثات تاا ؾولکزد دا ) 0/6-( وثغتگی غیز وغ هؿ ی داری در عطح % خ د داؽت. ارتثاط تؿذاد دا در چتز تا ففت ای سى خؾک دا ) 0/58 ( وثغتگی هثثت تا ففت ؾولکزد دا )0/57-( وثغتگی ه فی لی در عطح % هؿ ی دار ت د. ط ل ریؾ تا ؾولکزد دا وثغتکی )0/5( هثثت در عطح % هؿ ی دار ت د. 4
خذ ل تایح وثغتگی عاد ففات ؾولکزد دا ط ل ریؾ سى خؾک دا تؿذاد دا در چتز تؿذاد چتز تؿذاد چتز تؿذاد دا در چتز سى خؾک دا ط ل ریؾ ؾولکزد دا 0/9** 0/62** 0/58** -0/9-0/32 0/2-0/6** -0/57** 0/ 0/5** تایح رگزعی ى گام ت گام هؾخ و د ک )خذ ل 2( تیي اخشای ؾولکزد ؾولکزد دا در عطح % راتط هؿ ی دار خ د دارد. وچ یي ضزیة تثییي هؾخ و د ک اخشای ؾولکزد %77 ؾولکزد را تحت ک تزل دار ذ. تز اعاط خذ ل ؽوار 3 ففت تؿذاد چتز تاؾث کا ؼ ؾولکزد دا هی ؽ د لی ط ل ریؾ سى خؾک دا ه خة افشایؼ ؾولکزد دا هی گزد ذ. عایز ففات ن تاثیز چ ذا ی ذار ذ خذ ل 2 تایح تدشی اریا ظ رگزعی ى در هزحل 2 ضزیة تثییي) ) R 2 ه اتؽ تاییزات) SOV ( درخ آسادی) df ( هیا گیي هزتؿات) MS ( 0/46** 3 رگزعی ى % 77 0/02 32 خطا 35 کل خذ ل 3 ضزایة ؾ ا یي هؿادل رگزعی ی ؾ اى ای خوالت هؿادل رگزعی ی ؽز ؼ خط رگزعی ى در هح ر y تؿذاد چتز سى خؾک دا ط ل ریؾ واد a X X2 X3 هقذار 4/79-2/39 06/58 0/88 بحث ونتیجه گیری: تا ت خ ت ای ک اس گیا دار یی ا یغ ى اعا ظ ت ی هی ؽ د ایي اعا ظ در هی آى ه خ د اعت چ ا چ ؾولکزد دا افشایؼ یاتذ هیشاى اعا ظ تیؾتزی حافل هی ؽ د لذا اس تایح تدشی 5
وثغتگی رگزعی ى هی ت اى تید گزفت ک سى خؾک دا ط ل ریؾ تز افشایؼ ؾولکزد تاثیز سیادی دارد. تز اعاط تحقیقات ا دام ؽذ ت تزیي را افشایؼ ؾولکزد افشایؼ ه اد هتات لیکی در ه قؽ رؽذ ز یک اس اخشاء آى هی تاؽذ)الیاری وکاراى 379( خزم دل وکاراى )389( اغ ار داؽت ذ تحت ؽزایط اعتفاد اس ک د ای تی ل صیک وثغتگی تیي ففات ه رف ل صیکی گیا دار یی عیا دا ه رد تزرعی قزار گزفت. ؽا کات وکاراى )2006( یش گشارػ کزد ا ذ ک هقزف ک د ای سیغتی ؾال تز افشایؼ را ذهاى هحق ل اخشای ؾولکزد تاؾث کا ؼ هقزف ک د ای ؽیویایی ن هیگزدد. در تحقیقی دیگز تأثیز تاکتزی ای حل ک ذ فغفات در خ دفز گی یش در گ ذم ع رگن )Redy α Ahlawat,998( )Patidar,200( تزرعی ؽذ ک در ز د تحقیق ه دز ت افشایؼ ؾولکزد دا گزدیذ.. لذا تا ت خ ت تاثیز ایي ففات تز ؾولکزد دا اعتفاد اس ک د ای سیغتی ت یض ک د سیغتی حل ک ذ فغفات تزاکن ه اعة ک ه خة ت ث د رؽذ ریؾ در تید خذب ه اد غذایی تیؾتز ت عط گیا افشایؼ سى خؾک دا ؽ د ت فی هی گزدد. ه اتؽ الیاری. ؽکاری ف. 379 دا ای ر غ ی سراؾت فیشی ل صی ا تؾارات ؾویذی. حاج عیذ ادی م.) 378 (. پایاى اه کارؽ اعی ارؽذ. تزرعی تاریخ کاؽت تزاکن تز ؾولکزد کوی کیفی گیا دار یی تات. خزم دل ط. ؼ ک چکی. م قیزی هحالتی. ر قزتا ی. 389. اثز ک د ای تی ل صیک تز ؾولکزد اخشای ؾولکزد گیا دار یی عیا دا (. L.(Nigella sativa ؾزی پض ؼ ای سراؾی ایزاى. خلذ 8 ؽوار 5.ففح 758-766. درسی م.ح.) 386 (. تزرعی تأثیز ک د ای سیغتی تز ؾولکزد کوی کیفی گیا دار یی راسیا ت ه ػ ر دعتیاتی ت یک عیغتن سراؾی پایذار. رعال دکتزی سراؾت. دا ؾکذ کؾا رسی دا ؾگا تزتیت هذرط. هلث تی م ؼ ج ا لیا م ؽزیفی ا عار خا ی ح ر ی ب یخچالی م ت ث ا ی ؼ دلد م هزادی ح ؽاد ح حغيآتادی ر راسقی ط هزادی.) 38 (. گشارػ طزح هلی افشایؼ هیشاى فغفات قاتل خذب تزای گیا عیةسهی ی اس طزیق هؿزفی ع ی ای ه اعة ارگا یغن ا. خ اد دا ؾگا ی دا ؾکذ ؾل م دا ؾگا ت زاى هیکز تی ل صی کارتزدی. Bajaj,Y.P. S.988. Medicinal and Aromatic apalants. Springer Verlag Berlin Heidelberg. 6
Bhati, D. S.,988. Effect of nitrgen application and row spacing on coriander (coriandrum sativum L.) production under irrigated condition in semi arid Rajasthan. Indian Journal of Agriculture science, 58 : 568 569. Hinsinger, P., 200. Bioavailability of soil inorganic P in the rhizosphere as affected by root-induced chemical changes: a review. Plant and Soil 237, 73 95. Okusancya O. T., Fawole T.(985) The possible role of phosphate in saliuity tolerance of Lavatera arborea. J Ecology 73:37 322. Patidar. M. 200: Integrated nutrient management in sorghum (sorghum bicolor ) And its resideul effect on wheat (Triticum aestivum) Indian Jornal of Agricultural Sciences. 7(9):587 Redy. N. R. N, :Ahlawat. I. P. S. 998; Response of (Cicer arietinum) genotypes to irrigation and fertilizers under Late Sharma, A. K. 2002b. A handbook of organic farming. Agrobios, India. 627 pp.. Sharma, A. K. 2002b. A handbook of organic farming. Agrobios, India. 627 pp. Shaukat, K., S. Aff Affrasayab and S. Hasnain, 2006 a, Growth responses of Helianthus annus to plant growth promoting rhizobacteria used as a biofertilizer J. Agri Res. Vol. (6), 573 58. Analysis of correlation and regression of the concentration of dissolved phosphate and fertilizer, biological yield and yield components of the herb anise Zand,A, Darzi,M. Hajsedhadi, M Abstract The indiscriminate application of phosphate fertilizers in adverse effects to water resources, soil and human health has been. The use of biological fertilizers for better utilization of natural ingredients is making it. These fertilizers, chemical fertilizers, reduces environmental pollution and the restoration and preservation of the environment are. Herbal products are also safe in the human lung.so research as a factorial experiment in randomized complete block design with three replications was conducted in spring 388 on-farm agricultural research Varamin.Effect of phosphate solubilizing bio fertilizer and plant density on the quantity and quality of medicinal plant essential oil anise (Pimpinella anisum) on yield and yield components were investigated.treatments include phosphate solubilizing bio fertilizer dissolved phosphate in three levels (control (no inoculation), seed money, seed money and streets) and operating plant density in four (30 5, 30 0, 30 5 and 30 20 cm) were. Traits evaluated included grain yield, grain number umbrellas, grain dry weight, root number and Department of Agronomy and Plant Breeding, Roodehen Branch, Islamic Azad University, Roodehen, Iran. Email: genomixar@gmail.com 7
length of the umbrella. The results showed a correlation between the most significant traits Hmbstgs. Stepwise regression results showed that the relationship between traits and yield regression is significant at %. So that the coefficient of the traits are controlled by an 77% yield. Awnings reduce the number and length of root dry weight and grain yield can be increased. Keyword: anise, phosphate solubilizing bio-fertilizer, grain Aramehzand@gmail.com آراه س ذعیالخ ر آساد ر د ي سراؾت 063332534 0927768949 خ سعتاى ا اس- کیا پارط - اعف ذغزتی- فاس 3- پالک 76- عاختواى پزعت - طثق 7- احذ 8